Varia (05)

Frank van Halem

Zoals de vorige maal al beloofd, we gaan nu wandelen langs de afgronden van het schaakspel. Je kan bij afgronden beter maar niet naar beneden kijken maar vooruit!. Zie hoe zenuwslopend het kan zijn en ook: niet te vlug opgeven!!

Tenslotte: ik ben bijna aan het eind van mijn voorraad lessen die ik van wijlen de heer Marwitz heb 'geleend', nadat ik zelf ooit onder zijn gehoor heb gezeten.

De volgende maal komt de laatste aflevering.

Maar nu eerst:

Langs afgronden ...

Zenuwslopend kunnen ze zijn, die schaakpartijen! Vooral wanneer er sprake is van ‘wisselende kansen’, met andere woorden: wanneer eigen fouten en fouten van de tegenstander elkaar met enige regelmaat opvolgen. En wanneer daarbij dan ook nog komt, dat er een ongewone materiaalverhouding op het bord is gekomen.

Nevenstaande stelling kwam voor in een partij tussen twee kennelijk ambitieuze schakers. Materieel is zwart in het voordeel (1 pluspion), potentieel eigenlijk ook (sterk centrum). Maar met zijn laatste zet

26…. ,Pb6? geeft hij blijk van te groot optimisme, want 27.Tc7 is een sterk antwoord. Nu had zwart die zet wel verwacht, en hij speelde vlot: 27…., Pxa4. Na 28. Txa7 dreigde er wel Lc7 met stukwinst, maar met 28…, Td5 dacht zwart de zaak onder controle te hebben. Er volgde 29. b6, Ke6 (verleidelijk is 29…., Pxb6,  30 Lxb6, Tb5  met de dubbele dreiging Txb6 en Tb1† en mat, maar dat faalt op 31. La5). 30. b7, Tb5. Met zijn laatste zet dacht zwart alle problemen te hebben opgelost. Tot zover had hij vooruitgekeken; wit verraste hem toen met: 31. Ta6†, Ke7  32. Tb6, aldus de promotie van zijn pion forcerend.

Zie het 2^e diagram!

 

Na 32…, Pxb6  33. b8D, Txa5 (dreigt Ta1†) is er een enerverende stand bereikt. Zuiver materieel bekeken is de stelling nagenoeg ‘in evenwicht’, positioneel heeft zwart, dankzij zijn centrumpionnen, nog een overwicht. Maar of dat voldoende is…? Wit moet natuurlijk eerst zijn koning wat lucht verschaffen: 34. h3 en dan is 34…,Pd5 sterk. In dergelijke stellingen is de dame dikwijls ‘vraatzuchtig’ en alleen een goede, doeltreffende, samenwerking tussen de zwarte stukken kan de stropende dame beteugelen. 35. Dg8, d3. Van de vrije d-pion moet zwart het hebben! 36. Dxg7†, Kd6  37. Dxh7, Pf4! Een bekende manoeuvre. Als wit h3 heeft gespeeld is f4 meestal een sterk veld voor een paard van zwart! Er dreigt nu d3-d2, eventueel gevolgd (of voorafgegaan) door Ta1†. Met 38. De4 probeert wit daar iets tegen te doen. Hij zou graag Db4† willen spelen….! Maar die kans gunt zwart hem natuurlijk niet! Die speelt 38…,Ta4! En dan is het voor wit uiterst moeilijk om nog iets goeds te bedenken, want de zwarte stukken werken bijna voorbeeldig samen. Alleen zwarts loper kan actiever worden opgesteld, namelijk op c6. Als wit zich dat goed had gerealiseerd, had hij vermoedelijk 39. De1 gespeeld en gepoogd om zijn paard in de strijd te betrekken: Pf3-d2-e4 bijvoorbeeld. De zet 39. Db7 lokte in elk geval 39…., Lc6 gewoonweg uit! Het schaakje op b8 stelt niets voor, want na 40. Db8†, Kd7 zijn wits moeilijkheden eigenlijk alleen maar toegenomen.

Zie het 3^e diagram.

Analyse van een dergelijke stelling is  altijd interessant èn lastig! De door wit gekozen voortzetting 41. Kh2 was gericht tegen de dreiging 41…..,Ta1†, gevolgd door Lxf3 en d3-d2. Maar 41. Db2 bood meer kans op succesvolle tegenstand! Na de tekstzet speelde zwart: 41……, Pxg2! Wit kan dat brutale paard niet goed slaan wegens 42. Kxg2, d3-d2  43 Db1, Ta3! Waarna Pf3 sneuvelt en pion d2 promoveert… Er volgde nog: 42. Db3, Pf4  43 Df7†, Kc8  44. Dxf6, Lxf3  45. Df8†, Kb7  46. De7†, Kb6  47. Dd6†, Lc6  48. Dxe5, Pd5  49. Db2†, Kc5  50. Kg3, Kc4!  51. Dc1†, Pc3 en wit overzag - moegestreden – zwarts dreiging, speelde 52 h3-h4? Na 52…,d3-d2!

kon hij niets beter doen dan opgeven: 53. Dxd2, Pe4† kost hem de dame, UIT!

Nog even het hele verloop samengevat:

:

 

(29 maart 1988), J.H. Marwitz

Het lijkt mij goed als uitsmijter een verhandeling van de heer Marwitz te geven over de vraag hoe je een gewonnen partij in winst om  moet zetten.

Dat komt dus de volgende maand aan bod!
 

Frank van Halem, 7 maart 2022